javahermarket

نحوه ورود مد به ایران به سال 1321 برمی‌گردد. زمانی كه زینت جهانشاه همراه همسرش وقتی از سوئیس به ایران برگشت، یك سال بعد، خیاط‌خانه خود را در خیابان امیریه تأسیس كرد و با همراهی 5 كارگر هر آنچه را كه در طول سفرها و اقامتش در فرنگ آموخته بود به خانم‌های تهرانی عرضه كرد. جهانشاه برای این كه مشتریان علاوه بر آشنایی با طرز كار او، برای اولین بار مجموعه لباس و مد را بشناسند، خیاط‌خانه خود را با یك نمایش مد لباس افتتاح كرد.

وقتی سراغ آلبوم‌های گذشته می‌رویم باور نمی‌كنیم كه چگونه پدرها و مادرهای ما 20 یا 30 سال پیش، از چنین پوشش‌هایی استفاده می‌كردند.

مانتوهای گشاد با اپل‌های بزرگ كه هر كدام به اندازه 5 سانتی‌متر به حجم شانه‌ها می‌افزود، امروز دیگر نه‌ تنها جذابیتی برای ما ندارد كه قدری مضحك‌ به نظر می‌رسد و گاهی تصور می‌كنیم چه كسی امروز جرات می‌كند چنین لباس‌هایی را به تن كند.

البته ناگفته نماند كه گاهی نوجوان‌ها و جوان‌ها به وقت ورق زدن عكس‌های قدیمی ‌لباس‌هایی را به تن پدر و مادر خود می‌بینند كه به سلیقه امروز بسیار نزدیك است و با اعتراض به آنها می‌گویند كه چرا این لباس‌ها را دور ریخته‌اند. آن لباس‌ها دوباره مد شده است. مد، فرزند هنر و تنوع‌طلبی است كه چند سال یكبار در شیوه پوشش افراد یك جامعه ایجاد می‌شود و ناشی از حس تنوع‌طلبی جنس بشر است. همان حسی كه شاید طی قرن‌ها زندگی روی این كره خاكی انسان را برای اقناع آن به سمت هنر كشانده است.

در همین زمینه تهمینه مفیدی در جام جم نوشته است: شاید به همین دلیل است كه وقتی انسان برای اولین‌بار آهن را كشف كرد، به جای ساختن ابزارهای نو، ابتدا از آن به‌عنوان ماده‌ای رنگی در نقاشی دیواری و ترسیم نقوش روی تن خود ورنگ آمیزی گیسوانش بهره گرفت. كشف مس، پی بردن به قدرت چكش‌خوری این فلز و امكان ساخت اشیا با آن نیز پیش از این‌كه به ساخت ظروف بینجامد، در شكل مهره‌های گردنبند ظاهر شد. وقتی میل به آفرینش و تنوع‌طلبی در آدمی‌ به وجود آمد، فرزندان بسیاری زایید كه یكی از آنها مد نام گرفت و مد بود كه رفته‌رفته رد پایی بزرگ برای پیروی از خود در كشورهای مختلف بر جای گذاشت. این روزها فروشگاه‌های بزرگ و رنگارنگ، طراحان بزرگ و برند‌های مطرح، مجله‌های لباس و عكاس‌های دنیا دست به دست هم داده‌اند تا مد را به صنعتی غول‌پیكر تبدیل كنند.

ساناز صادقی، طراح لباس در تعریف مد می‌گوید: مد، پدیده‌ای اجتماعی و خاص جامعه است كه شامل خلق، معرفی، تبلیغ، تولید انبوه و تقاضای جدید می‌شود. بهره‌برداری نظام سرمایه‌داری از رواج مد، منجر به تغییرات فرهنگی ـ اجتماعی در كشورهای مخاطب می‌شود. به‌گفته اولدوز جواهری، طراح لباس ورود مد به ایران همزمان با آغاز مشروطه‌خواهی و تمایل به تجددگرایی در میان مردان و تغییر ظاهر آنها صورت گرفت و شاید بتوان گفت مد در ایران با علاقه مردان به تغییر آغاز شد.

نحوه ورود مد به ایران به سال 1321 برمی‌گردد. زمانی كه زینت جهانشاه همراه همسرش وقتی از سوئیس به ایران برگشت، یك سال بعد، خیاط‌خانه خود را در خیابان امیریه تأسیس كرد و با همراهی 5 كارگر هر آنچه را كه در طول سفرها و اقامتش در فرنگ آموخته بود به خانم‌های تهرانی عرضه كرد. جهانشاه برای این كه مشتریان علاوه بر آشنایی با طرز كار او، برای اولین بار مجموعه لباس و مد را بشناسند، خیاط‌خانه خود را با یك نمایش مد لباس افتتاح كرد. او در خیاط‌خانه خود در تهران، طرح‌های خود را كه مجموعه‌ای از ایده‌هایش بود در معرض فروش خریداران قرارداد.

همچنین از آنجا كه فضای خیاط خانه كاملا زنانه بود، مانكن‌های زن از میان دوستان و آشنایان برای نمایش لباس‌ها انتخاب شدند و به نوعی تبدیل به اولین برند غیررسمی‌ایران در تولید پوشش منحصر به‌فرد شد. به هر حال امروزه تب رنگ‌ها و طرح‌های گوناگون در هر فصل و سال‌ سبب می‌شود طراحان لباس تمام ابتكار خود را برای پیروزی در میدان رقابت و جذب مخاطبان بیشتر به كار ببندند.

ویترین‌های فروشگاه‌های لباس در ایران نیز از این قاعده مستثنا نیستند و درهر فصل فضای شهری به واسطه پوشش مردم تغییرات قابل توجهی می‌كند. تغییراتی كه هرچند در ظاهر جدید و تازه به نظر می‌آید، ولی با كمی دقت می‌توان رد پای مدهای قدیم و كهنه را نیز در آن یافت. نظیر شلوارهای پاچه‌گشاد كه در دوره‌ای كاملا بورس بود و تمام جوانان از آن تبعیت می‌كردند، پس از مدتی كه از رونق افتاد و كارایی خود را از دست داد دوباره به فاصله یك دوره نسبتا طولانی وارد پوشش نسل بعدی شد.

صادقی در مورد علت چنین تغییراتی كه در پوشش و نوع لباس مردم به وجود می‌آید، می‌گوید: مد عمومی دنیا براساس یك رنگ تغییر نمی‌كند، چرا كه با فرا رسیدن هر فصل برندهای متفاوت، طرح‌ها و رنگ‌های منحصر به‌فردی را آماده می‌كنند و میزان استقبال ازاین طرح‌ها براساس سبك زندگی، نیاز و الگوی جامعه متفاوت است.

وی با اشاره به سیر دورانی مد می‌افزاید: مد هر چند سال یكبار دوباره به جایگاه اولیه خود باز می‌گردد با این تفاوت كه این بازگشت با توجه به ذائقه روز جامعه كمی‌ تغییر می‌كند. مثلا این روزها پوشیدن شلوارهای پیله‌دار و فاق بلند و آرایش موی ساده كه در دهه 70 اروپا متداول بود بار دیگر وارد چرخه مد شده و طرفداران بسیاری نیز پیدا كرده است.

آزاده صادق‌زاده، طراحی كه آثارش تلفیقی از طرح‌های تمدن گذشته ایران با نیازهای مدرن امروز است نیز در مورد این تغییرات مد می‌گوید: امروز دیگر طراحان اثر تازه‌ای برای خلق ندارند و مجبورند مدام به سراغ گنجینه لباس‌های قدیمی‌ بروند و با تغییراتی دوباره آنها را وارد چرخه مد كنونی كنند و به همین دلیل است كه هر چند سال یكبار شاهد تكرار مدهای متفاوتیم. وی در عین حال می‌افزاید: امروزه اغلب طراحان لباس برای پرهیز از تكرارهایی كه باعث از بین رفتن شور و شوق مخاطب می‌شود بیشتر تمركز خود را صرف تلفیق رنگ و پارچه‌های گوناگون می‌كنند

 

 

 

غیر از لباس‌ها و مدهای تكراری كه بسیاری از آنها قابل پوشش است، در دنیای غرب بسیاری از طرح‌ها و مدهای جدید كه به بازار عرضه می‌شود نه‌تنها قابل پوشش نیست بلکه از نظر ما مورد تمسخر نیز قرار می‌گیرد؛ مدهای عجیب و غریبی كه واقعا هدف از خلق آن برای ما مبهم و ناشناخته است، اما برای صاحبان آن درآمدهای كلانی به همراه دارد.

صادق‌زاده در مورد این طرح‌های عجیب و غریب می‌گوید: عموما طراحان غربی برای ستاره‌های گوناگون این‌گونه لباس‌های غیرمتداول را طراحی می‌كنند كه در سطح عموم مردم طرفدار ندارد و حتی مورد تمسخر قرار می‌‌گیرد.

اولدوز جواهری نیز استفاده طراحان لباس از ستاره‌های سینما، فوتبال و چهره‌های موفق را راهكاری مناسب برای جذب اشتیاق مشتری در دنیای مد و كسب درآمد بیشتر می‌داند ومی‌گوید: طراحان غربی معتقدند استفاده از برندهای مشهور بر اعتبار آنها می‌افزاید و همین‌طور سبب افزایش مشتریان آنها می‌شود. لباس‌هایی كه از نظر فرهنگ ما كاملا مطرود تلقی می‌شود و فقط در فرهنگ غرب طرفدار دارد.

ایران یكی از بسترهایی است كه در 10 سال گذشته طراحان ترك تمام سعی خود را در جذب مخاطبان جوانش به خرج داده‌اند و می‌توان گفت بسیار موفق بوده‌اند، نظیر تولید مانتوهایی كه جوانان و نوجوانان ایرانی به سمت خرید آن كشیده می‌شوند مانتوی‌هایی كه هم ورود آن به كشور راحت‌‌‌‌تر است و هم در مقایسه با برند‌های مطرح اروپایی قیمت و ظاهر مناسبی دارند. با این همه گرایش به مدهای گوناگون گاهی با عوارضی چون عدم هماهنگی با فرهنگ یك جامعه روبه‌رو می‌شود كه عموما این شكل از پوشش هرچند برای جوانان جذاب است، اما موقعیت و نگاه كلی جامعه آن را برنمی‌تابد. جواهری، طراح لباس در این باره تاكید كرد: ظهور بعضی مدها نظیر پوشیدن شلوارهای پاره پوره، پیشینه‌ای به اندازه یك طومار دارد. شاید اولین بار این پانك‌ها و هیپی‌ها بودند كه با گرایش‌های گوناگون و نظریات و عقاید متفاوت، پوشش خود را نیز تغییر دادند. اما مد شدن دوباره این شلوارها و استفاده جوانان ایرانی شاید پاسخی به حس تنوع‌طلبی آنها باشد، اما با عرف و فضای عمومی‌ جامعه ما تناسبی ندارد.